Samoocena i samoakceptacja po uzależnieniu: Przewodnik dla kobiet

Samoocena wywiera znaczący wpływ na samopoczucie, zachowanie, podejmowane decyzje czy relacje z innymi ludźmi. Jeżeli jest ugruntowana na wysokim poziomie, wówczas kobieta czuje się pewna siebie i chętnie wykorzystuje swój zasób wiedzy i umiejętności. Inaczej jest w przypadku niskiej samooceny. W takich sytuacjach kobiety czują się niepewnie, mają trudności w podejmowaniu decyzji, nie są zadowolone z samej siebie, ponadto nie wierzą we własne możliwości. 

Czym jest samoocena?

Samoocena to postawa wobec samego siebie. To pewien sposób myślenia o swoich cechach, predyspozycjach, wiedzy czy doświadczeniach. Innymi słowy, to dokonywanie oceny, jaką nadajemy samemu sobie w odniesieniu do naszych umiejętności, porównując się do innych osób lub samych siebie z przeszłości. Samoocena nierozerwalnie łączy się z poczuciem własnej wartości, określanej jako stan psychiczny powstały wskutek uogólnionej oceny samego siebie. 

Jak niska samoocena może wpływać na proces uzależnienia oraz zdrowienia?

Niska samoocena prowadzi do negatywnego nastawienia wobec samego siebie, jak również braku wiary czy poczucia beznadziejności i bezwartościowości. Kobiety nie widzą wówczas sensu w podejmowanych działaniach, gdyż czują, że są skazane na niepowodzenie. Niska samoocena prowadzi do licznych kompleksów, dominują wówczas negatywne emocje, które z czasem przybierają na sile. Każde nawet drobne „potknięcie” staje się powodem do samokrytyki i utwierdzania się w przekonaniu o beznadziejności. Niska samoocena to również skłonność do przesadnego dbania o innych, kosztem siebie i własnych potrzeb. Tego rodzaju odczucia czy zachowania z czasem mocno gruntują się w psychice kobiet. Wiele przeprowadzonych badań wykazuje silny związek pomiędzy niską samooceną a uzależnieniem, zwłaszcza od środków psychoaktywnych. Kobiety zmagające się z poczuciem beznadziejności, szukają ukojenia, aby chociaż na chwilę poczuć się lepiej. W takich sytuacjach najczęściej sięgają po używki. Niska samoocena utrudnia również proces zdrowienia. Brak wiary we własne możliwości, postrzeganie siebie w negatywnym kontekście czy poczucie bycia bezwartościowym to najprostsza droga do nawrotu uzależnienia. Stąd też fundamentalnym aspektem do odbudowy poczucia własnej wartości jest zaakceptowanie swojej przeszłości, w tym wszelakich potknięć czy błędów. Samoakceptacja to również pierwszy i najważniejszy krok w walce o samego siebie, swoje zdrowie i nowe życie bez uzależnień. 

Jak uzależnienie wpływa na obraz własnej osoby?

Naukowcy udowodnili, że jednym z podłoży popadania w uzależnienia jest niskie poczucie własnej wartości, które działa na zasadzie błędnego koła. Kobieta próbująca „wyciszyć” poczucie swej beznadziejności sięga po substancje psychoaktywne, które przynoszą chwilową ulgę. Negatywne emocje z jeszcze większą siłą wracają w procesie trzeźwienia. Z kolei narastający ból emocjonalny napędza mechanizm uzależnienia. Tym sposobem nałóg postępuje, potęgując negatywne emocje. Z każdym sięgnięciem po substancje psychoaktywne kobiety czują się coraz gorzej, co determinuje kolejne sięgniecie po używki. 

Jakie są techniki budowania pozytywnej samooceny?

Budowanie pozytywnej samooceny wymaga zmiany myślenia i postrzegania samego siebie. Stąd też istotne jest, aby:

• odkryć i lepiej poznać swoje mocne strony oraz skupić się na ich rozwoju;
• ćwiczyć asertywność;
• nauczyć się rozpoznawać własne potrzeby i dążyć do ich realizacji;
• przestać porównywać się z innymi kobietami;
• rozwijać swoje pasje;
• skupić się na swoich zaletach;
• wykazywać się wyrozumiałością i empatią wobec własnej osoby;
• wybaczać sobie;
• celebrować nawet najmniejsze sukcesy.

Jak radzić sobie z krytyką wewnętrzną i zewnętrzną?

Pokonanie krytyki wewnętrznej wymaga czasu, cierpliwości i wdrożenia określonych metod działania. Mowa tutaj m.in. o samoświadomości – czyli zrozumieniu, że za negatywne emocje odpowiada krytyk wewnętrzny i nie są one subiektywną oceną wartości kobiety. Kolejne działanie to budowanie samooceny, poprzez dostrzeżenie swych mocnych stron i dotychczasowych osiągnięć. Warto także wprowadzić pozytywny dialog wewnętrzny, czyli zastąpić negatywne myśli bardziej wspierającymi. Dobrze jest skupić się na swoich zaletach i pozytywnych cechach. W przypadku trudności warto porozmawiać z bliskimi i zaufanymi osobami, aby to oni wskazali mocne strony, umiejętności czy pozytywne cechy.

W przypadku krytyki zewnętrznej należy racjonalnie ocenić sytuację. Zdarza się, że wynika ona z frustracji drugiej osoby i nie jest zgodna z prawdą bądź mocno wyolbrzymiona. W chwilach krytyki warto skupić się na swoim oddechu, aby był on spokojny i głęboki. Co ważne, wskazane jest przedstawienie własnego punktu widzenia. Nie można dostosowywać się w każdej sytuacji do innej osoby, aby uniknąć konfliktów, jednak warto zachować takt podczas konwersacji.

Duże znaczenie na samoocenę ma nasze otoczenie i relacje społeczne. Warto zatem zakończyć kontakt z toksycznymi lub nieszczerymi osobami. Kluczowe jest, aby otaczać się wspierającymi ludźmi, którzy są wyrozumiali i skorzy do pomocy. Budowanie samoakceptacji to jeden z najważniejszych elementów, jakie obejmuje terapia uzależnień. Wysokie poczucie własnej wartości warunkuje pozytywne rezultaty w procesie leczniczym oraz stanowi silny fundament wytrwania w abstynencji. Leczenie uzależnień w dużej mierze oparte jest na samoakceptacji, gdyż pogodzenie się z samym sobą i docenienie własnej osoby jest niezwykle ważne. 

Budowanie pozytywnej samooceny to proces, który wymaga sporej pracy i zaangażowania. Wybierając placówkę leczenia uzależnień, warto zwrócić uwagę na indywidualne podejście do pacjenta. Ośrodek leczenia uzależnień Przebudzenie dysponuje wykwalifikowaną i doświadczoną kadrą, która wiele uwagi poświęca swym pacjentom, aby pomóc im na nowo odnaleźć lepszego siebie. Uczą i wspierają osoby podopieczne w samoakceptacji i budowaniu pozytywnego poczucia wartości.